Hoe een pistool uit Herstal de favoriete flikkendoder werd van de Mexicaanse drugskartels

Al tien jaar maakt een Belgisch wapen furore bij de Mexicaanse drugskartels. Maak kennis met de FN Five-SeveN, het meest gevreesde pistool van Latijns-Amerika.

De FN Five-SeveN is een ontzagwekkend wapen. Het vuurwapen, dat FN Herstal sinds 1998 op de markt brengt, ziet eruit als een doorsneepistool maar is onnoemelijk veel krachtiger. Met een Five-SeveN gaan 28mm-kogels los door politiehelmen en -schilden. Vanaf 200 meter gaan de kogels door maar liefst 48 lagen Kevlar, de ‘supervezels’ waaruit kogelvrije vesten zijn gemaakt. Vanwege die kracht staat de Five-SeveN in Latijns-Amerika bekend als de matapolicías, wat zoveel betekent als ‘flikkendoder’. Ook in de Verenigde Staten staat de Five-SeveN bekend als de ‘cop killer’.

Die cop killers worden vervaardigd in de Belgische afdeling van FN Herstal, de Luikse wapenfabriek die sinds 1997 voor honderd procent in handen is van de Waalse overheid. Hoewel het bedrijf geen details geeft over waar de wapens geproduceerd worden, benadrukt de Amerikaanse website van FN dat al zijn vuurwapens ‘Made in the USA’ zijn, ‘met uitzondering van de Five-SeveN’. Aangezien de Britse FN-fabriek pas sinds 2014 actief is, zijn alle FN Five-SeveN’s die we voordien aantreffen met zekerheid in België gemaakt.

Sinds 2006 is Mexico verzonken in een uitzichtloze drugsoorlog, waarbij drugskartels zowel onder elkaar als in confrontaties met de politie bloedbaden aanrichten. Bij die drugskartels blijkt de Five-SeveN bijzonder goed ingeburgerd. Uit communiqués waarin het Mexicaanse ministerie van Defensie en de presidentiële administratie berichten over inbeslagnames, blijkt dat de Five-SeveN alomtegenwoordig is in de wapenarsenalen van beruchte misdaadsyndicaten als het Tijuanakartel, het Golfkartel en het Sinaloakartel.

De meest notoire eigenaar van de matapolicías is Eduardo Arellano Félix, de voormalige leider van het beruchte Tijuanakartel. Arellano Félix, bijgenaamd El Doctor, werd in 2008 gearresteerd na een verwoed gevecht met het Mexicaanse leger. Op beelden genomen onmiddellijk na zijn arrestatie, waarbij Arellano Felix poseert bij een verzameling in beslag genomen vuurwapens en drugs, is duidelijk een Five-SeveN te zien. Ook de officiële communiqués vanwege de presidentiële administratie bevestigen de aanwezigheid van een matapolicías. De inscriptie van het wapen maakt duidelijk dat het wapen via Amerika naar Mexico werd geëxporteerd.

Een ander notoir voorbeeld van het gebruik van de Five-SeveN was de moord op Jaime Guadalupe González Domínguez, een lokale journalist die op 3 maart 2013 werd doodgeschoten in zijn thuisstad Ojinaga, in de noordelijke staat Chihuahua. Volgens persverslagen gebaseerd op een communiqué van het federale parket werd Gonzalez Dominguez 18 keer geraakt met een Five-SeveN. Bij de moord werd zijn camera gestolen. Op Ojinaga Noticias, de lokale nieuwswebsite die Gonzalez op zijn eentje beredderde, verscheen daags nadien het bericht van zijn moord: ‘De directeur-reporter van dit medium is geëxecuteerd. Dit is zeer waarschijnlijk ons laatste nieuwsbericht.’ Kort nadien werd de website afgesloten.

Bij zijn onderzoek vond #BelgianArms twaalf officiële communiqués, beelden of persverslagen die het wijdverspreide gebruik van de Five-SeveN documenteren. Het is slechts het topje van de ijsberg in een land waar voor illegaal wapenbezit algehele straffeloosheid heerst. De voorbije jaren hebben ook drugskartels buiten Mexico de Five-SeveN ontdekt. Zo blijkt uit lokale persverslagen dat het pistool ondertussen ook criminele organisaties in El Salvador en Colombia bereikt. De wapens komen daar terecht via smokkelnetwerken.

Zelfs in Amerika, waar wapenwetten uiterst liberaal zijn, is de Five-SeveN ondertussen gecontesteerd. Bij de beruchte schietpartij in Fort Hood van 2009, waarbij maar liefst dertien mensen het leven lieten, gebruikte de schutter een Five-SeveN. In 2017 werd in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden een wet ingediend om de Five-SeveN voor civiele gebruik te verbieden. Ook Amerikaanse politievakbonden ijveren er al jaren voor om de particuliere verkoop van Five-SeveN’s te verbieden.

In Duitsland zorgen wapenexporten naar Mexico in februari nog voor ophef. Toen kreeg het Duitse vuurwapenbedrijf Heckler&Koch nog een boete van 3,7 miljoen euro omdat het tussen 2006 en 2009 verschillende illegale wapenleveringen naar Mexico organiseerde. Die leveringen waren bestemd voor regio’s in Mexico waar het narcogeweld hoog oplaaide, op een moment dat Duitse wapenhandelaars geen wapens mochten exporteren naar dergelijke conflictgebieden. In 2014 werden enkele van die Duitse wapens gebruikt bij de moord op 43 studenten in de Mexicaanse staat Guerrero.

Zowel Vlaanderen als Wallonië leverde de voorbije jaren wapenvergunningen af voor Mexico. Van 2014 tot 2017 (het laatste jaar waarvoor Waalse rapporten volledig beschikbaar zijn) exporteerde Wallonië voor 49 miljoen euro aan vuurwapens naar Mexico. Officieel is die wapenexport bestemd voor het Mexicaanse leger. Dat is niet toevallig, omdat alle wapenaankopen in Mexico via de krijgsmacht gaan. Veel van die wapens komen door diefstal of corruptie terecht bij de drugskartels. Bovendien bestaan er onmiskenbaar uitwisselingen tussen het Mexicaanse leger en de drugskartels. Onder het presidentschap van Felipe Calderón (2006-2012) deserteerden maar liefst 56.886 soldaten uit het Mexicaanse leger. Het lijdt geen twijfel dat velen van hen gerekruteerd zijn door criminele kartels.

Ook de Vlaamse export wekt vragen op. Zo kreeg een Vlaams bedrijf vorig jaar nog een exportvergunning in de categorie ML01a en ML01c, die onder andere ‘geluiddempers, speciale statieven, klemmen, wapenvizieren en vlamonderdrukkers’ voor vuurwapens beslaat. Gevraagd naar een reactie ziet Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) geen probleem met de Vlaamse wapenleveringen aan Mexico. ‘Onze diensten hebben bij hun analyse een inschatting gemaakt en achten het risico op afwending klein. De Mexicaanse overheid maakt een prioriteit van de strijd tegen de drugskartels, en wij willen hen daar in steunen.’

Met zijn wapenexport naar Mexico gaat België in tegen criterium vijf van het gemeenschappelijke Europese standpunt, dat stelt dat EU-lidstaten rekening moeten houden met het risico dat de wapens ’tegen de troepen van bevriende landen’ worden gebruikt. Ook de export naar Amerika kan volgens het EU-standpunt niet door de beugel. Volgens criterium zeven van het gemeenschappelijk standpunt mag een EU-land geen exportvergunningen leveren aan landen waar een risico bestaat dat ‘militaire technologie of materiaal in verkeerde handen valt of onder ongewenste voorwaarden geëxporteerd wordt’.

Ondanks herhaaldelijke pogingen van zowel Knack, Le Soir als de VRT antwoordde Waals minister-president Willy Borsus (MR) niet op onze vragen.

Onderzoekers schatten dat meer dan 150.000 Mexicanen sindsdien zijn omgekomen in druggerelateerd geweld. Anno 2019 is de strijd heviger dan ooit. Volgens het Mexicaanse ministerie van Binnenlandse Zaken werden in 2018 maar liefst 33.341 moorden gepleegd: het hoogste moordcijfer sinds het begin van de tellingen. In de eerste drie maanden van 2019 alleen al werden meer dan 8500 moorden gepleegd. Het werkelijke moordcijfer ligt naar alle waarschijnlijkheid nóg hoger.